اتاق خبر دیجیتال و چاپی را میتوان در سه نوع اصلی طبقه بندی کرد. انواع اتاق خبر، اساس یکسانی دارند ولی عملکرد آنها کاملا متفاوت است. اما در واقع این نوع نقشها و مسئولیتها است که تفاوت ایجاد میکند نه ساختار داخلی اتاق خبر و نحوه قرار گرفتن میزها و صندلیها در آن!
در چند سال گذشته، موسسات انتشاراتی سراسر جهان تلاش کردند تا محصولات، خدمات و زیرساختهای خود را با پیشرفتهای تکنولوژی تطبیق دهند. کاتالیزور این تحول، نیازهای در حال تغییر مخاطبان چاپ سنتی است که امروزه به سرعت به سمت فرصتهای جدید دنیای دیجیتال حرکت میکند.
حالا با این حجم تغییرات، دپارتمانهای تحریریه، کانالهای دیجیتالی را به اندازه رسانه چاپی مهم میدانند. روزنامهها، محتواهای صوتی و تصویری را در وب سایتهایشان منتشر کرده و در ادامه، خدمات تعاملی مثل بخش نظرات شما یا صفحه گفتگو هم تعریف کردند. این تغییرات و تنوع محصولات و خدمات به طور اجتناب ناپذیری بر گردش کار، نقشها و ساختار بخش تحریریه تأثیر میگذارد.
به منظور دستیابی به هدف ارائه محصولات و خدمات جدید، طیف گستردهای از مفاهیم و استراتژیهای سازمانی توسط مدیریت تحریریه طراحی شد. برخی از این مفاهیم قسمت کوچکی از این فرآیند تکاملی بودند و برخی دیگر هم تغییرات شدیدتری برای تغییر نحوه عملکرد اتاق خبر به وجود آوردند. با نگاه به مفاهیم سازمانی که در بخشهای تحریریه تحقق یافته است، میتوان به سه نوع اتاق خبر پی برد:
۱.اتاق خبر چند رسانهای یا Multiple Media Newsroom
در نوع اول اتاق خبر، موسسات انتشاراتی برای هر پلتفرم مخصوص، منابع تحریریه اختصاصی فراهم میکند. این اقدام باعث میشود تا واحدهای تحریریه جداگانهای برای قسمتهای چاپی و دیجیتال در نظر گرفته شود. مثلا در یک طرف طیف، یک یا چند ویرایشگر، نسخه چاپی را بازنویسی کرده و سپس در وبسایت منتشر میکنند.
در طرف دیگر این طیف، میتواند یک تحریریه مجهز، با خبرنگاران و ویراستاران آنلاین وجود داشته باشد که کار تحقیقات و تولید محتوا را انجام داده و وب سایت را کم و بیش به عنوان یک کانال مجزا از نسخه چاپی اداره میکنند. این نوع عملیات تحریریه آنلاین، میتواند به عنوان بخشی از تحریریه چاپی در نظر گرفته شود یا حتی به عنوان یک شرکت با درآمد جداگانه تلقی شود.
در اتاق خبر چند رسانهای، مسئولیت انتشارات چاپی و مدیریت کانالهای آنلاین بین افراد مختلف تقسیم میشود و در آخر محتوای هر کانال توسط ادیتور آن کانال بررسی میشود. در واقع اغلب یک ویرایشگر جدا برای نسخه چاپی و یک ادیتور خبر جدا برای محتوای آنلاین تعیین میشود. پس وظیفه تولید محتوا، ویرایش و توزیع آن به طور کلی بین دنیای چاپی و آنلاین تقسیم شده است.
هنوز اتاقهای خبر زیادی در دنیا وجود دارد که بر اساس این اصول عمل میکنند.
۲.اتاق خبر رسانههای موازی یا Cross Media Newsroom
در نوع دوم از انواع اتاق خبر، محتوا برای همه کانالهای بخش تحریریه تولید میشود. این یعنی چه؟ یعنی مثلا برای موضوعات مختلف اخبار مثل ورزش، تکنولوژیها و غیره محتوا، هم برای انتشار چاپی و هم برای انتشار دیجیتال تولید میشود. همچنین نسخههای انتشار دیجیتالی در فرمتهایی مانند ویدیویی یا پادکست هم ارائه میشود تا برای انتشار در سایت، در تلویزیون یا در رادیو آماده شود.
این سازمان ماتریسی اغلب به یک «مدیریت» یا «رهبری» نیاز دارد. وظیفه این نقش به عهده گرفتن مسئولیت تمامی خروجیها و محتواهای تولیدی بخش تحریریه است. این شخص در درجه اول بر بحثها و گفتگوهای بین سردبیران کانالهای مختلف انتشاراتی درباره اولویتبندی محتواها و تصمیمگیری درباره اینکه چه محتوای در چه زمانی و در کجا منتشر شود نظارت دارد. در نهایت، وظیفه مدیریت اتاق خبر رسانههای موازی است که درخواستها و پیشنهادهای متفاوتی که توسط هر کانال انتشاراتی برای محتواها صادر میشود را بررسی و برای هر کدام تصمیم نهایی را بگیرد.
۳.اتاق خبر با رسانه یکپارچه یا Media-integrated Newsroom
نوع سوم از انواع اتاق خبر، با هدف ارائه محتوا در کانالهای متعدد، با یکپارچه سازی جریان کامل اخبار در رسانههای چاپی و دیجیتال است. برخلاف انواع دیگر، در این نوع برای هر کانال مسئول واحدی وجود ندارد. در واقع مسئولیت پوشش روایتها در کانالهای چاپی و رسانههای دیجیتال با سرپرست همان بخش است.
این مفهوم از این پیشفرض پیروی میکند که تولید کننده هر محتوا بهتر میداند که روایت در چه قالبی و در چه کانالی بهخوبی زمانبندی شود. هیچ اختلاف نظری بین اعضای تیمهای مختلف در مورد اینکه کجا یک محتوا را پخش کنیم وجود ندارد. روایت کننده خودش است که تصمیم میگیرد که چه جنبهای از یک روایت در کدام کانال با یک فرمت خاصی گفته شود.
تغییر طرز فکر درباره چیدمان اتاق خبر!
هر یک از شرکتها که یکی از این انواع اتاق خبر را انتخاب کردهاند، به وضوح دریافتهاند که تنها داشتن یک میز خبری مرکزی برای تشکیل اتاق خبری که مبتنی بر پلتفرم کار میکند و محتوا را برای کانالهای چاپی و دیجیتال ارائه میدهد، کافی نیست.
در روشهای جدید، ابزار بهرهمندی از پتانسیلهای چاپی و دیجیتالی، در استفاده از گردش کار، نقشها و مسئولیتها، مهارتها و مهمتر از همه، در طرز فکر و نگرش کل کارکنان نهفته است. این چیزی است که تفاوت واقعی ایجاد میکند.
به عبارتی اقداماتی که باید توسط تیم خبری انجام شود تا بتواند مخاطبان فعلی خود را حفظ کند و به گروههای هدف جدید دست یابد، تغییر زیرساخت، چیدمان نیوزروم یا محیط کاری نیست.
تغییر اصلی باید در ذهن افراد اتفاق بیفتد. از میان انواع رسانه، رسانههای دیجیتال و قالبهای جدید، ابزارهایی برای روزنامهنگاران چاپی هستند تا روایتها را به شیوهای جذاب بیان کنند. به محض اینکه نگرش یک تحریریه از این که میتواند از ابزارهای جدید استفاده کند پیروی کند، سایر تغییرات در جریان کار، ساختارها و محیط کار رخ خواهد داد.