نخستین همایش فرصت‌های ایران با حضور مجید نیلی، عضو هیئت علمی دانشگاه تهران، نیما نامداری مدیرعامل کارنامه، میلاد منشی‌پور مدیرعامل تپسی، فرهاد نیلی، مدیرعامل رهنمان، فرشاد فاطمی، عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی شریف و جمعی از مدیران صنایع مختلف کشور در برج میلاد برگزار شد.
مجید نیلی، عضو هیئت علمی دانشگاه تهران بیان کرد: آثار تمدنی همواره بر معماری، کشاورزی و طی دهه‌های اخیر تکنولوژی بنا شده است. سه بعد اصلی همه تمدن‌ها زمان، مکان و ارتباطات مردمی است. اتفاقی که افتاده این است که این سه عنصر در طول زمان تا پیش از اختراع خط از نظر مقیاس ثابت بوده‌اند.
وی افزود: اختراع خط هم تغییرات کوچکی را ایجاد کرد اما نه در زیست انسان‌ها. اما انقلاب دیجیتال و اختراع ابزار دیجیتال مانند موبایل تغییرات بنیادینی را در زیست ما نیز به وجود آورد. در واقع فضای دیجیتال چنان تغییری در زندگی مابه وجود آورد که حتی ما در کارهای معمولی روزانه هم از فضای ترکیبی استفاده می‌کنیم.
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران اظهار کرد: تکنولوژی مفهوم مکان را از بین برد و زمان را کوتاه کرد. این تغییرات شبکه ارتباطی مارا نیز تحت تاثیر قرار دارد و به تدریج ما دوزیستی شدیم. زیست دیجیتال و زیست فیزیکی. اکنون این فضا در کشور ما سازمان‌یافته نبوده و این می‌تواند موجب بروز نارضایتی شود.
تاثیر تکنولوژی بر سطح اعتماد مردم
در ادامه این همایش نیما نامداری مدیرعامل کارنامه در خصوص تغییرات زیستی و گذر از زیست فیزیکی گفت: در گذشته سطح اعتماد برای معاشرت در حد محله بود. شاید کسی در آن روزها برای رفت‌وآمد به جز تاکسی زرد به خودروی دیگری اعتماد نمی‌کرد. امروزه پلفترم‌های لجستیک باعث شده‌اند که افراد تنها با اعتمادی که به پلتفرم دارند هر خودرویی را با هررنگی تنها به خاطر عضویت در آن پلتفرم سوار شوند.
وی افزود: این تغییرات در نهادها هم رخ داده است. برای مثال در مورد نهاد آموزش و پرورش شاید یک فرد قدیمی‌تر اعتقادش به لزوم این نهاد در روند رشد فرزند را حفظ کرده باشد. در عین حال فرد دیگری از نسل جدید معتقد باشد اگر فرزندش را به جای مدرسه در خانه آموزش دهد بهتر باشد.
تفاوت تنظیم‌گری فضای دیجیتال با تنظیم‌گری کسب‌و‌کارهای سنتی
فرشاد فاطمی، عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی شریف درخصوص نحوه تغییر در میزان بهره‌وری و تاثیر آن در رشد اقتصاد دیجیتال تصریح کرد: مسئله ایجاد ارزش افزوده در بنگاه‌های اقتصادی است. دهه ۹۰ دهه از دست رفتن اقتصاد و نبود رشد اقتصادی بود. در گذشته به مدد تخصیص ارز ارزان به بنگاه‌ها، منابع کمتر محدود تسهیلات بانکی کم‌بهره رشد مبتنی بر منابع و نیروی انسانی ارزان نسبت به جهان را داشتیم.
وی افزود: رشد اقتصادی به نسبت طولانی در گذشته در حال حاضر دیگر وجود ندارد. در پیچ تاریخی ایستاده‌ایم و بنگاه‌ها باید رشد از بهره‌وری داشته باشند و بهره‌وری از تکنولوژی شکل می‌گیرد. امروز فرصت تاریخی برای کوچک کردن فاصله با دیگر کشورها وجود دارد.
عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی شریف بیان کرد: امروز شکل تنظیم‌گری فرق کرده است و تنظیم‌گری فضای دیجیتال تجربه متفاوتی می‌طلبد. تنظیم‌گری فضای دیجیتال با تنظیم‌گری کسب‌و‌کارهای سنتی متفاوت است. در فضای دیجیتال نیز رقابت نیز متفاوت است. این تفاوت بنا به تجربه من در سه جنبه قابل بررسی است: شاخص اقتصاد پلتفرم تمرکز نیست و باید به اندازه کافی عمیق در عرضه و تقاضا باشیم. فرصت از فضای فیزیکی بیشتر باشد.
فاطمی اظهار کرد: اپلیکیشن متعدد در یک زمینه نخواهیم داشت چون اندازه مهم است. ادبیات تنظیم‌گری نباید محدود به رقابت باشد. مسئله ایجاد ظرفیت رقابت در قیمت است و نباید از بزرگ شدن در فضای دیجیتال ترسید. تنظیم‌گری باید واحد باشد و ملاحظات کارهای دیجیتالی شده و دیجیتالی نشده از یک تنظیم‌گر واحد باید اعمال شود.
رشد شتابان اقتصاد دیجیتال
فرهاد نیلی، مدیرعامل رهنمان اذعان کرد: تا قبل از دهه ۹۰ مشکل ایران تنها تورم بود. با این وجود، مثبت بودن نرخ رشد اقتصادی موجب ادامه فعالیت‌ها می‌شد اما همین موضوع که در دهه‌های ۴۰ و ۵۰ وجود داشت از دهه ۹۰ به بعد به تدریج متوقف شد. البته در همان دهه ۹۰ هم اتفاقات خوبی رقم خورد. برای مثال اکوسیستم اقتصاد دیجیتال در آن دهه ایجاد شد.
وی ادامه داد: رشد اقتصاد دیجیتال شتابان است. ضمن اینکه این نوع از اقتصاد می‌تواند جوانان را جذب کرده و اشتغال‌زایی کند. اما متاسفانه سیاست‌گذار و رگولاتور این حوزه تک‌زیست است و اطلاعی از چالش‌های موجود ندارد.
ورود به شاهراه نوآوری با دیجیتالی شدن صنعت مالی
علی دیواندری، صاحب‌نظر بانکی درباره راه‌های نرفته در شبکه بانکی تصریح کرد: صحبت از خدمات مالی همواره جذاب است و در کشور ما مسیرهای بانکداری کشف نشده است. در کشور ما مشکلات ساختاری در حوزه بانک و بیمه، نهادها کارهای لازم را آن‌گونه که باید انجام نداده‌اند و یک پاردایم شیفت رخ داده است. بایستی از فرصت‌های نهفته استفاده کنیم. انسان با دنیای مجازی ارتباط مستقیم پیدا کرده و توجه به روند دیجیتالی شدن در صنعت مالی یک ضرورت است و اگر به این ضرورت توجه کنیم، حذف می‌شویم.
وی افزود: با هدفگذاری نمی‌توان یونیکورن ساخت بلکه تغییر در شکل تفکر است که یونیکورن می‌سازد. با نوآوری و خلاقیت می‌توانیم این تغییرات را رقم بزنیم. دیجیتالی شدن صنعت مالی ما را به شاهراه نوآوری متصل می‌کند. باید بتوانیم از سمت پروداکت به سمت نوآوری و در نهایت به علم برسیم و به جایگاه بین‌المللی برسیم. تنها ۵ درصد ظرفیت‌های بانکی برای رشد اقتصادی صرف می‌شود که فاجعه‌آمیز و نشان از ناتوانی در توزیع منابع است.
هفت خان رستم استارتاپ‌ها برای ورود به بورس
در ادامه این همایش میلاد منشی‌پور، مدیرعامل تپسی با اشاره به چالش‌های پیش‌روی استارتاپ‌ها برای ورود به بورس اظهار کرد: ورود به بورس اولین استارتاپ در کشور سه سال طول کشید که اگر یک شرکت فولادی و پتروشیمی بودیم، این موضوع ۶ ماهه تا یک سال طول می‌کشید. وقتی به کل پروسه نگاه می‌کنیم با یک بخش فنی و مالی روبرو هستیم و با یک بخش نظارتی. هر بخش برای ما یک سال و نیم طول کشید.
وی افزود: تمام بدنه اقتصادی کشور می‌دانستند که استارتاپ‌ها باید وارد بازار سرمایه شوند اما همین قشر نمی‌دانستند باید با صورت‌های مالی استارتاپ‌ها چه کنند. صنعت مالی ما در دستان حسابداران است که اساسا نگاهشان به گذشته است ولی استارتاپ‌ها دید به آینده دارند. ما سخت‌ترین مسیر بورکراتیک در کشور رفتیم و یک استاندارد جدید برای شناسایی دارایی‌های نامشهود شرکت‌ها فراهم شد.
مدیرعامل تپسی بیان کرد: بعد از این مراحل ما مورد تایید قرار گرفتیم و وارد بخش نظارتی شدیم. عدم وجود تصمیم گیری واحد و فقدان قوانین و استانداردها و مقاومت مدیران در مقابل پذیرش موضوعات جدید و ریسک پذیری پایین مدیران تصمیم‌گیر دولتی و حاکمیتی مشکلات اصلی وروداستارتاپ ها به بورس است.
منشی‌پور تصریح کرد: در حوزه اقتصاد دیجیتال چه استراتژی می‌توانیم داشته باشیم؟ یا باید بخوابیم و به آن توجه نکنیم یا با آن جور دیگری رفتار کنیم؛ یک استراتژی شتری در برابر اقتصاد دیجیتال داریم، یعنی بگوییم همه چی قناس و بدشکل است و همه چی به هم می‌آید و به این مشکلات قناعت کنیم. یک استراتژی سوم هم داریم که این است: اقتصاد دیجیتال ما پیشران کشور باشد تا سایر صنایع از آن الگو بگیرند و درنهایت مهاجرت را کم کند. تمام شرایط این پیشران شدن را داریم و هنوز در این زمینه خیلی از دنیا عقب نیستیم. تصمیم اصلی که مدیران باید بگیرند این است که باید در برابر اقتصاد دیجیتال چه تصمیمی بگیرند.
ایجاد تنظیم‌گر هوشمند با کمک کسب‌وکارها
ولی‌الله فاطمی، بنیانگذار هلدینگ توسن درخصوص تنظیم‌گری هوشمند عنوان کرد: جربه جهانی به سمت تنظیم‌گری گلخانه‌ای رفته است و به شرکت‌های نوآور فرصت سندباکس برای آزمون ایده داده می‌شود. تنظیم‌گر به داده‌ها برای فهم مخاطرات نیاز دارد و این داده مبنای تنظیم مقررات خواهد شد. کسب‌وکارها باید بحران‌زا نبودن خود را ثابت کنند.
وی افزود: هدف تنظیم‌گری از یاد رفته است و ما فقط تنظیم‌گری برای تنظیم‌گری کرده‌ایم. تنظیم‌گری باید با هدف توزیع هدفمند یارانه و رانت پیش برود و توسعه اقتصادی را رقم بزند. تنظیم‌گر هوشمند و یادگیرنده با کمک کسب‌وکارها ایجاد می‌شود.
تجارت دیجیتال متمرکز بر حوزه آنلاین و فیزیکی
محمد مظاهری، مدیرعامل توسن تکنو به فرصت‌های اقتصاد دیجیتال در حوزه فروشگاه پرداخت، اظهار کرد: فروشگاه آنلاین یا فروشگاه فیزیکی نیز تاییدی بر زیست دوگانه فروشگاه‌ها در ایران است. بر اساس آمارهای شاپرک ۴۵ میلیارد تراکنش داریم و فاکتورها در همان صندوق‌ها و فروشگاه‌ها دفن می‌شوند. اما این فاکتورها داده‌های بسیار مهمی هستند که می‌تواند به رفتارسنجی و شخصی‌سازی فروش فروشگاهی کمک کند.
وی افزود: از ۲۵ میلیارد تراکنش بیش از ۹۰ تراکنش کارتخوان‌ها است و سهم خرده‌فروشی آنلاین تنها ۴ درصد است که ۲ درصد آن از طریق فروشگاهی اینستاگرامی است. توجه تجارت الکترونیکی به حوزه آنلاین است اما تجارت دیجیتال به حوزه فیزیکی و آنلاین است چراکه رویکرد دیجیتال دنیای افزوده است و برای خلق فرصت‌های بهتر آمده است.
نسبت اقتصاد دیجیتال با اقتصاد سنتی
محمد فاضلی، مدیرکانال و پادکست دغدغه ایران با اشاره به وضعیت ایرانی در دنیای امروز بیان کرد: جهان در حال پیچیدن است و ما یا می‌پیچیم یا راه خودمان را پیش می‌بریم. داستان ما نسلی است که میخواهد داستان خود را بگویید. می‌خواهیم از تبدیل فرصت‌های دست رفتنی را به فرصت‌های به دست آوردنی بگوییم و نسبت اقتصاد دیجیتال با اقتصاد سنتی را مشخص کنیم. تمدن‌سازی ایران در سه عرصه فرد ایرانی، کسب‌وکار ایرانی و حکمرانی ایرانی تعریف می‌شود.
